**ድንክያ (Dinkiya): የወላይታ ብሔር የትንፋሽ ሙዚቃ መሣሪያ**  


**1. መግቢያ**  

ድንክያ በዓለም አቀፍ ደረጃ ከሚታወቁት ረዥም የትንፋሽ መሣሪያዎች አንዱ ነው። ይህ በተለይ የወላይታ ብሔር ባህላዊ ሙዚቃ መሣሪያ ሲሆን፣ በተለይም በኢትዮጵያ ደቡብ ክልሎች ውስጥ በስፋት የሚገኝ ነው።  


**2. የድንክያ ገጽታ እና ግንባታ**  

- **ዓይነት:** የትንፋሽ መሣሪያ (ከቀጥታ የተመሰረተ የአየር ውስጥ መሣሪያ ቤተሠብ)  

- **ቁመት:** 1.5 ሜትር እስከ 2 ሜትር (ከፍተኛ ርዝመት አለው)  

- **ቁሳቁስ:** በተለምዶ ከቆሻሻ ወይም ከቅጠል የተሠራ ሲሆን፣ አሁን በብረት ወይም በእንጨት ሊሆን ይችላል።  

- **የድምፅ �ለዋወጥ:** በአግድም የተቀመጡ ቀዳዳዎች አሉት፣ እነሱም በጣቶች በመዝጋት የተለያዩ የሙዚቃ ድምፆችን ያመነጫሉ።  


**3. የሙዚቃ ባህላዊ ጠቀሜታ**  

- ድንክያ በወላይታ ባህል ውስጥ በተለይም በበዓላት፣ የስደት ስርዓቶች እና የጋብቻ ሥርዓቶች ወቅት ይጫወታል።  

- የሚጫወቱት ብዙውን ጊዜ የወላይታ ባህላዊ ዜማዎችን (ለምሳሌ፣ የጦርነት ዘፈኖች፣ የፍቅር ዜማዎች) ነው።  

- ከሌሎች የወላይታ መሣሪያዎች (ለምሳሌ፣ ከበገና፣ ከመስማሪያ ወይም ከተማሪያ) ጋር በመሆን የሙዚቃ ስራዎችን ያጠናክራል።  


**4. በዓለም አቀፍ ደረጃ ልዩነት**  

- ድንክያ ከአፍሪካ እና ከዓለም ሌሎች ክፍሎች ካሉ ረዥም የትንፋሽ መሣሪያዎች (ለምሳሌ፣ የአውስትራሊያ ዲጀሪዱ፣ የደቡብ አሜሪካ ኳና) ጋር ተመሳሳይነት አለው።  

- ይሁን እንጂ፣ የድንክያ ድምፅ እና የሙዚቃ ዘርፍ ከወላይታ ባህል ጋር በጥብቅ የተያያዘ ነው።  


**5. የድንክያ ታሪክ እና ዘመናዊ ጥቅም**  

- በታሪክ የወላይታ ነገሥታት (ካዎች) እና የጦር አውራጃዎች ውስጥ ድንክያ የሙዚቃ መሣሪያ እንደነበር ይነገራል።  

- በዘመናችን የወላይታ ዜማ አቀንቃኞች ድንክያን በባህላዊ እና ዘመናዊ ሙዚቃ ውስጥ ያስተዋውቃሉ።  


**6. ማጠቃለያ**  

ድንክያ የወላይታ ብሔር ባህላዊ የትንፋሽ ሙዚቃ መሣሪያ ሲሆን፣ በባህሉ፣ በታሪኩ �ና በሙዚቃው ረገድ የሚታወቅ ነው። ይህ መሣሪያ በወላይታ ማኅበረሰብ ውስጥ አሁንም ትልቅ ሚና ይጫወታል።